Om te doen, leer hoe te zijn

Er zijn twee mentaliteiten die ik graag onder het licht breng. Laat ik de eerste omwille van communicatiegemak ‘rustende vitaliteit’ noemen. De rustende mentaliteit is meester van toestaan, van observeren, van zijn, van aandacht. Ze is gracieus, in overvloed, kalm, hoffelijk. Deze mentaliteit geeft ruimte aan elke volgende gebeurtenis, zonder toekennen van oordeel of voorkeur. Aziaten zijn traditioneel vertrouwd met deze mentaliteit. Als Aziaten wat gedaan krijgen, is het vooral omdat ze goed zijn in zijn. Ze lijken vaak in de weer als mieren, zo bezig als bijen. Maar niet perse voor een specifiek resultaat. Deze mindset is zelden het slachtoffer van rusteloosheid, verveling, of zinloosheid. Die mentaliteit kan zijn met ‘zichzelf’, aan wie ze niet een speciale waarde toekent die uitsteekt boven enig ander fenomeen dat zich in haar wereld voordoet. 

De tweede mentaliteit is doelgericht en vrijzinnig, en noem ik voor het gemak ‘modern’. De moderne mindset is meester van de prestatie, van doen, van vervaardiging en ontwikkeling. Die mentaliteit, wijd verspreid in ons deel van de wereld, genereert veel comfort, veel kennis, efficiëntie en slimheid. Als gevolg is de moderne mens aangewezen op iets. Ze heeft krukken nodig om op te leunen, iets om haar kennis op toe te kunnen passen. De moderne mind is afhankelijk van een persoon, een situatie, een gebeurtenis ‘daar buiten’ om aan te werken, mee om te gaan, mee bezig te zijn. Bij afwezigheid daarvan is er dat gat, die leegte, die stilte waar moeilijk mee te dealen is, die niet eenvoudig is te waarderen, of te laten voor wat ze is. Bij gebrek aan iets bekends creëert de doelgerichte mentaliteit een probleem om op te kunnen lossen. Ze blinkt uit in afleiding en toedekken, in entertainment. Een zeker gevoel van snelheid ontstaat, en die snelheid leidt tot paniek en onduidelijkheid. Uit angst voor het onbekende probeert deze mindset de factoren in de omgeving te domineren. De vrijzinnige mens heeft veel kunde, maar beheerst zichzelf niet. Ze kent heel veel, maar niet zichzelf. 

Mede dankzij deze tweede, doelgerichte mentaliteit leven we nu in omstandigheden waarin het niet langer nodig is om onszelf lang of sterk te associëren met een bepaalde mentaliteit, traditie, of deel van de wereld. Oost is beschikbaar in west, en vice versa. Online informatie, leergroepen, getuigenissen, methodieken en oude wijsheden; er zijn nauwelijks barrières meer die mij de toegang versperren tot dat waar het me eerder nog aan leek te ontbreken. De dokter en zijn verwijzing zijn niet langer heilig, en ik reis binnen een paar uur naar wie of wat me ook maar inspireert. Met al die inzichten binnen handbereik zijn zelfs persoonlijkheden elastisch geworden; ze zijn eenvoudiger en sneller te veranderen. 

Voor de vitaal rustende mentaliteit is al die informatie en comfort een bonus, een kleurrijke bijkomstigheid. En voor de doelgerichte, moderne mind is het nu méér dan ooit mogelijk om te leren zijn, zijn met zelf, elegant en kalm, en zonder reden. Alles is al aanwezig om los te laten, om de voet van het gaspedaal te halen, en zowel die gapende leegte als de ervaren problemen te leren zien voor wat ze zijn. Vitaal rusten. Er zijn geen excuses meer over. Méér gelegenheid dan nu komt er niet.