Aandacht

Veel narigheid deze week ook weer opgevangen. We lijken maar beperkt zicht te hebben op de manier waarop onze ervaringen van de dag tot stand komen. Nauwelijks grip op de zaak. Tuurlijk, soms gaat het periodes best aardig. Maar het gevoel “aan de haren door de drukke/saaie/bedreigende dagen (kruis aan wat van toepassing is) te worden gesleept” lijkt weinigen vreemd. Waarom houdt het leven geen rekening met m’n wensen en doelen?

Veel van de ons beschikbare middelen zijn geïnvesteerd in de opbouw, bescherming en continuering van een goede leefomgeving; woning, baan, opleiding, gezondheid, familie. Mooie projecten, maar niet veel verschillend van de bezigheden van dieren. Ook die bouwen een onderkomen, scharrelen een boterham bij elkaar, en dragen zorg voor nageslacht. Vaak veel efficiënter dan wij.

Als mens zijn we uitgerust met meer power, meer invloed op de kwaliteit en inhoud van onze ervaring, dan andere soorten. Die invloed is: vrij te besteden aandacht. Aandacht heeft een helder, open en warm karakter, en is vele malen meer waardevol en potent dan we ons op het moment kunnen voorstellen. Mensen die hun aandacht leren cultiveren brengen geweldig mooie veranderingen in en om zich heen tot stand.

Zolang onze aandacht is vastgelegd in van alles en nog wat valt het niet op dat ze tegelijkertijd ook een element van vrijheid bevat. Bij het continue herbouwen en verdedigen van die leefomgeving hebben we zoveel en dusdanig sterke patronen ingebouwd en impulsen aangelegd dat het moment van vrijheid niet eenvoudig meer te herkennen is.

Stel: er komt een gedachte op. Uit het schijnbare niets. Er is niemand die je dwingt die gedachte te denken of te geloven. En toch trek je ‘m moeiteloos aan, met de vanzelfsprekendheid waarmee je elke morgen je broek aantrekt. Je rekent de gedachte tot jezelf en volgt klakkeloos haar richting. Maar als er aandacht is (en die heb je gelukkig altijd bij je) ben je vrij om ergens al dan niet in mee te gaan. Aandacht is als een bundel licht die op de zaak valt. Ze creëert ruimte, geeft je als het ware een afstandje tot de gedachte en tijd om te kiezen. 

Is dit een handige gedachte? Draagt ze bij aan m’n vertrouwen/gezondheid/inspiratie? Heb ik ‘m misschien al eens eerder uitgeprobeerd? Waar leidde die toen toe? Kijken wat er gebeurt als ik ‘m dit keer eens laat lopen. Ik hoef ‘m niet weg te duwen, ik kan gewoon naar ‘m lachen. En vervolgens de keuze maken voor een gedachte die beter past bij de situatie die ik wens. 

We worden gevraagd om wat tijd en energie uit onze krampachtig geliefkoosde projecten te desinvesteren. Om wat vrije cash op de rekening te houden zeg maar. Om een beetje aandacht achter de hand te houden, ze niet altijd automatisch en volledig opgeslokt te laten zijn in het nieuws, de boodschappen, de afspraken. Niet volle bak, maar een tikkie meer op z’n beloop. Een klein beetje meer aandacht voor aandacht doet wonderen. “Geen tijd, ik heb kinderen / een drukke baan / duizend-en-één excuses…” Over aandacht kun je praten, maar je moet het vooral doen, dat wil zeggen: laten gebeuren (aandacht is er immers al). Gewoon zitten. Met je aandacht zijn. Zien wat er zich afspeelt. Er lijkt een hoop te verliezen. Maar wat als de boel niet zoals verwacht in het honderd loopt, maar zich juist steeds een beetje meer ontspant en stroomlijnt?

In welke situaties, mensen, bezigheden steek jij je aandacht? Als we niet het moment leren herkennen waarop we nog vrijheid en keuze hebben, als we, met andere woorden, niet vertrouwd raken met onze eigen aandacht en haar invloed, dan hebben we feitelijk niets te zeggen over het verloop van de rit die volgt. We verzanden in een automatisch herhalen van zetten, een hoop mentaal duw- en trekwerk, en onvermijdelijk frustratie. De gewenste uitkomst blijft ijdele hoop, en 'lucky shots' zijn een schandalig kort leven beschoren.